ازآنجاکه حوزه علم داده (Data Science) یک حوزه کاربردی جدید محسوب میشود، اجرای پروژههای داده معمولاً با عدم قطعیتهای زیادی همراه است. یکی از شرایطی که ممکن است تیمهای داده با آن مواجه شوند، وجود ایدههای مختلف در داخل شرکت برای پیادهسازی است. برای مثال، تیم عملیات پیشنهاد میدهد یک مدل ریاضی برای پیشبینی […]
در سپتامبر ۱۷۷۲، بنجامین فرانکلین (Benjamin Franklin) – یکی از پدران پایهگذار آمریکا و از شخصیتهای کلیدی روشنگری علمی – به درخواست کمک یکی از دوستان خود در انگلیس پاسخ داد. جوزف پریستلی (Joseph Priestley) یک پیشنهاد کار دریافت کرده بود، اما دربارۀ قبول آن تردید داشت. بنجامین فرانکلین در نامهاش روشی برای تصمیمگیری […]
سیستمهای ذخیره-جریان (Stock-Flow) جزء اصلی تشکیلدهنده سیستمهای پویا هستند. فهم این سیستمها به فهم بهتر بسیاری از پدیدهها در دنیای کسبوکار و به شکل عامتر در زندگی کمک میکند و میتواند منجر به تصمیمات بهتری شود. در این مقاله به مثالهای متنوعی از کاربردهای سیستمهای ذخیره جریان برای فهم پدیدهها میپردازم. این سیستمها از […]
به نسبت در دنیای پزشکی، تفاوت بین درمان بیماری و تسکین نشانههای آن قابلفهمتر است. کسی که شکستگی مچ حاد دارد نیاز به عمل جراحی برای درمان دارد، درحالیکه داروی مسکن صرفاً درد ناشی از شکستگی را تخفیف میدهد. ولی در بسیاری از حوزههای کاربردی شناسایی عوامل یک مشکل و پیدا کردن راهکار برای […]
تصور کنید روزی از خواب بلند میشوید و احساس کسالت میکنید. به پزشک میروید و او از شما آزمایشهای مختلفی میگیرد. مشخص میشود نتیجه آزمایش شما برای یک بیماری نادر مثبت شده است. بیماری نادری که احتمال مبتلا شدن به آن، ۱ در هر ۱۰۰ هزار نفر است. بیماری که بسیار بد است و […]
یکی از حوزههایی در احتمال که بهراحتی افراد را گیج میکند و منجر به استدلالهای خطا میشود، احتمال شرطی (Conditional Probability) است. احتمال شرطی، احتمال وقوع رخدادی مانند است بهشرط آنکه بدانیم رخدادی مانند اتفاق افتاده است. در ریاضی آن را با نشان میدهند. فرض کنید یک مطالعه ادعا میکند ۸۵ درصد بیماران سرطانی […]
برتراند راسل (Bertrand Russell) میگوید “احتمال مهمترین مفهوم در علم مدرن است، بخصوص که هیچکس کوچکترین ایدهای ندارد که چه معنی میدهد.” بسیاری از ما در دوران مدرسه و دانشگاه با مفهوم احتمال از طریق آزمایشهای فکری (Thought Experiment) مانند پرتاب سکه و یا پرتاب طاس آشنا شدهایم. گرچه این مثالهای ساده به درک […]
آلودگی هوا، کمبود آب و خشکسالی و سایر چالشهای محیط زیستی و یا اجتماعی از معضلات اصلی جامعه کنونی ما محسوب میشوند. اما چرا به نسبت اهمیت این چالشها مشارکت چشمگیری در حل این معضلات از سوی افراد جامعه مشاهده نمیشود؟ یکی از دلایلی که این روزها شنیده میشود آن است که چون هر فردی […]
اسکار وایلد میگوید: “اخلاقیات، مانند هنر، به معنی کشیدن خطی در جایی است.” به نظر میرسد وقتی ما میخواهیم اعمال غیراخلاقی انجام دهیم خطی را برای خود رسم میکنیم که از آن فراتر نرویم. ولی این خط را کجا رسم میکنیم؟ تا حدی ممکن است از مقایسه کردن مزیت اقتصادی احتمالی با حاصلضرب احتمال گیرافتادن […]
در بخش اول از سلسله مقالات اخلاق و تصمیمگیری به پیامدهای سقوط انرون (Enron)، از بزرگترین شرکتهای آمریکا، در سال ۲۰۰۱ بر جامعه این کشور اشاره کردم. به واکنش جامعه دانشگاهی آمریکا نسبت به این مسئله پرداختم و بیان کردم چرا در ایران نیز نیاز است تا جامعه دانشگاهی و محققین حوزههای اجتماعی هرچه بیشتر […]
در طی سالهای دهه ۱۹۹۰ شرکت انرون (Enron) بهعنوان یکی از پیشروترین و نوآورانهترین شرکتهای آمریکایی شناخته میشد. انرون در تولید برق و گاز طبیعی، صنعت ارتباطات و تجارت الکترونیک فعال بود و در آغاز هزاره سوم نوید عصر نوین اقتصادی (New Economy) را میداد. در دوران اوج شرکت، قیمت هر سهم انرون به ۹۰$ […]
یکی از مدلهای ذهنی رایج در بین مدیران بهمنظور کاهش ریسک، در نظر گرفتن حاشیه اطمینان (Margin of Safety) در تصمیماتشان است. در مهندسی بسیار رایج است که اگر شما میخواهید یک سیستم را برای ظرفیت مشخصی از کاربری طراحی کنید، ظرفیت اضافهای (Spare Capacity) را برای حالتی که ممکن است سیستم دچار مشکل […]
در این مقاله ابتدا به تمرینی میپردازم که مفهوم نقاط کور (Blind Spots) را روشن میکند. سپس با یک مثال دلالت آن را در حوزه تصمیمگیری نشان میدهم. مراحل این تمرین ساده به شرح زیر است: تصویر شکل-۱ را بر روی یک کاغذ A4 چاپ کنید. احتمالاً اگر این تصویر را در دستگاه الکترونیکی […]
اینطور به نظر میرسد وقوع حوادثی مانند تصادف دو قطار مسافری در منطقه هفتخوان در آذرماه سال ۱۳۹۵ و یا آتشسوزی و فروریختن ساختمان پلاسکو در دیماه همان سال باوجود ابعاد تلفات و خساراتی که داشتند، قابلانتظار نبودند؛ بنابراین ممکن است چنین جمعبندی شود که نمیتوان با چنین حوادث مهیبی که قابلتصور و یا […]
هزینه فرصت (Opportunity Cost) یکی از پایهایترین مفاهیم در تصمیمگیری است. هزینه فرصت یک انتخاب را میتوان هزینه فعلی یا آتی ناشی از رد گزینههای دیگر دانست. اهمیت دارد تا در تصمیمگیری بر اساس هزینه فرصت فکر کنیم، چراکه در بسیاری از تصمیمات هزینه فرصت یک گزینه میتواند خیلی بیشتر از هزینه مالی مستقیم […]
ما برای تصمیمگیری نیازمند این هستیم که اطلاعات داشته باشیم. میتوان گفت کیفیت تصمیمگیری هر فرد به کیفیت اطلاعاتی که دارد بستگی پیدا میکند. سؤال پرسیدن یکی از ابزارهای مهم مدیران برای کسب اطلاعات است. اما پرسشگری هنری گمشده است. مطالعات نشان میدهد بین ۷۰ تا ۸۰ درصد مکالمات انسانها را در کودکی پرسش […]
یک سوپرمارکت زنجیرهای در استرالیا با یک شرکت بیمه خودرو یک برنامه مدیریت وفاداری مشتریان مشترک ایجاد میکند. اطلاعات ترکیبی بهدستآمده از کارتهای عضویت مشتریان همبستگیهای جالبی را مشخص کردند. دادهها نشان داد که آنهایی که گوشت قرمز و شیر بیشتری میخرند، با احتمال بیشتری دچار تصادف میشوند و از بیمه خود استفاده میکنند. در […]
همواره یکی از دغدغههای تصمیمگیران و سیاستگذاران عمومی این بوده است که منابع مالی را به گونهای مصرف کنند تا پدیدههای ناخوشایندی را که در جامعه وجود دارد، از بین ببرند. یک نمونه شهر نیویورک (New York) در دهه ۱۹۸۰ است که به شهر خطرناکی تبدیل شده و میزان انواع جرم و جنایت به […]
مطالعه علت پدیدهها بسیار اهمیت دارد چراکه به ما کمک میکند تا اقدامات و سیاستهای بهتر و مؤثرتری طراحی کنیم. در مقابل عدم فهم علت یک پدیده میتواند موجب اتخاذ اقدامات بیاثر شود و حتی نتایج ناخوشایندی به همراه بیاورد. برای مثال اگر شما فکر کنید یک نوع پشه موجب بروز بیماری مالاریا است، […]
در جنگ جهانی دوم، بمباران هوایی یکی از ابزارهای مؤثر متفقین برای از بین بردن زیرساختهای صنعتی و نظامی آلمان و درنهایت شکست آن کشور بود؛ اما این رویکرد همراه با تلفات سنگینی برای نیروی هوایی انگلیس و آمریکا بود. برآوردها حاکی است دوره عمر انتظاری خدمه یک بمبافکن بین ۱۲ تا ۱۵ مأموریت […]
